In 2019 is het precies 450 jaar geleden dat de Vlaamse Meester Pieter Bruegel de Oude overleed. Daarom organiseert Bokrijk vanaf 6 april 2019 de tijdelijke internationale expo ‘De wereld van Bruegel’, in samenwerking met Toerisme Vlaanderen. In de expo krijgt onder meer het schilderij ‘De strijd tussen Carnaval en Vasten’ een innovatieve vertaling in een belevingsvol Bruegelparcours.
Het Openluchtmuseum bezit dan wel geen schilderijen van Pieter Bruegel de Oude, tal van gebouwen en voorwerpen uit de Bokrijkcollectie lijken recht uit zijn werken te komen. We laten onze bezoekers de landschappen en Bruegeltaferelen in het echt beleven. Je stapt als het ware in één van de schilderijen van Bruegel en ontdekt hoe actueel zijn werk nog steeds is. Zo wordt je een spiegel voorgehouden naar het leven van vandaag.
Totaalbeleving
De expo ‘De wereld van Bruegel’ biedt een eigentijdse beleving van de gebruiken en tradities, het eten en het drinken, kortom het dagelijkse leven eigen aan het midden van de 16e eeuw. Dit doen we aan de hand van een interactief Bruegelparcours dat zowel tentoonstellingen, theater als een Bruegelgame combineert. Bokrijk biedt de bezoekers bovendien een totaalbeleving aan. Zo kan je in de in de horecazaken in het museum proeven van gerechten geïnspireerd op bijzondere ingrediënten uit de 16e-eeuwse volkskeuken.
Eén van de vakmanschapsateliers, ‘Hoedje van papier’, draait rond Bruegel én er is een Bruegelshop met aangepast productengamma. Voor scholen en groepen zijn er programma’s op maat. Bokrijk mikt met deze expo op 100.000 extra bezoekers voor het Openluchtmuseum uit binnen- en buitenland, waaronder ook de verre markten zoals China, Japan en Rusland. Zo geeft deze expo een ‘boost’ aan het verblijfstoerisme en aan de Limburgse economie. Ook de Limburgse logies zetten hun schouders mee onder dit verhaal, zodat er een maximale hefboom is voor het toerisme in Limburg.
Waarom Bruegel in Bokrijk?
De link tussen Bokrijk en Bruegel is niet ver te zoeken. Bokrijk focust op het dagelijkse leven van mensen vandaag, vroeger en in de toekomst: wonen, werken, spelen, leven… Ook in de werken van Pieter Bruegel de Oude staat de ‘gewone’ mens met al zijn bijzonderheden centraal. Wie zijn oeuvre bekijkt, ziet hoe de schilder verschillende landschappen en indrukken samenbalde tot één sterke compositie. Het Openluchtmuseum Bokrijk is op een gelijkaardige manier samengesteld, met erfgoed uit diverse tijdsperiodes en regio’s. Bovendien liet de eerste conservator, dr. Jozef Weyns, zich al vóór de museumopening in 1958 inspireren door Bruegel. In die mate zelfs dat hij voorstelde om Bokrijk niet Bokrijk te noemen, maar ‘Bruegelheem’, getuige een nota van Weyns van 20 april 1956 aan de museumcommissie. Deze bestaande linken worden in de expo verder uitgediept.
Parcours vol variatie
Het Bruegelparcours houdt halt bij elf plekken in het Openluchtmuseum waar de verbondenheid met Bruegel echt voelbaar is. Op elke locatie komt een specifiek thema aan bod. Wie was Pieter Bruegel de Oude? Wat vertelt zijn oeuvre over het dagelijkse leven in de 16e eeuw en hoe kan je dit vertalen naar het heden? Je maakt ook kennis met originele 16e-eeuwse voorwerpen, deels afkomstig uit de eigen Bokrijkcollectie en deels in bruikleen van andere musea zoals het MAS Antwerpen, Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, Archeologische dienst Antwerpen, Westfries Museum, Bakkerijmuseum, Museum Kunstpalast Düsseldorf en uit de privé-collectie van mevrouw Diana Mertens. Bijvoorbeeld een rommelpot, een typisch Vlaams muziekinstrument, gebruiks-voorwerpen zoals een schertsglas of een beslagkom, een originele schoen en een unieke verzameling ‘poppengoed’; miniatuurvoorwerpen in loodtin, erg populair in Bruegels tijd. Het parcours is gerealiseerd in samenwerking met tentoonstellingsmaker Katrien Vandermarliere (A.C.P.). Wie dit wenst, kan via de ErfgoedApp op elke locatie extra achtergrondinformatie op de smartphone ontvangen.
Spiegel naar vandaag
Nieuwe technieken versterken de ervaring. Bokrijk is een topbestemming voor families. Een innovatief spel voor het hele gezin stond bijgevolg voorop bij de ontwikkeling van het Bruegelprogramma. Daarom kan je het Bruegelparcours ook al ‘gamend’ afleggen en via ‘augmented reality’ op zoek gaan naar verdwenen objecten uit het schilderij ‘De strijd tussen Carnaval en Vasten’. Dit gebeurt via RFID-technologie, verwerkt in een polsbandje. Bij de start krijg je een virtuele hoed opgezet, naar het voorbeeld van een echt model uit de 16e eeuw. Op de verschillende locaties in het museum zijn kristallen voorwerpen verstopt die je moet scannen met het polsbandje en vervolgens een plekje geven op je hoed. Zij vormen de sleutels tot Bruegels verhalen: in de bergschuur uit Zuienkerke, het slotstuk van de game, volgt de volledige ontsluiting van het schilderij en wordt je een spiegel voorgehouden naar het leven van vandaag. De Bruegelgame is bedacht door Thomas Laureyssens van Toyfoo. Als docent aan LUCA School of Arts in Genk heeft hij zijn studenten ‘gamedesign’ betrokken bij de ontwikkeling ervan. Het spel is bovendien ‘getest en goedgekeurd’ door kinder- en jongerenzender Ketnet. Ketnet stuurt ook haar eigen game-held Buck, van de gelijknamige Ketnet-fictiereeks Buck, op 7 april, 14 juli en 15 augustus naar Bokrijk voor een meet & greet met het publiek.
Zomertheater
Van 11 juli tot en met 1 september 2019 brengt theatergezelschap Laika, theater der zinnen dagelijks de familievoorstelling ‘Bravo! meneer Bruegel’ naar het voorbeeld van de rederijkers uit Bruegels tijd. In dit humoristisch verhaal staat ‘de mens’ centraal, net zoals dat in Bruegels werken het geval was. Zet je neer en aanschouw de toneelspelers die al zingend en dansend aan een groots carnavalsfeest beginnen. Voor je ogen ontvouwt zich een wervelend spektakel geïnspireerd door ‘De strijd tussen Carnaval en Vasten’. Aan deze voorstelling werken een tiental acteurs mee, waaronder Hans van Cauwenberghe, Robbert Vervloet, Manoe Frateur en de Living History-acteurs Bokrijk.
Je verdiepen in de wereld van Bruegel?
Bokrijk realiseerde in samenwerking met het Kunsthistorisches Museum Wenen en Uitgeverij Hannibal het boek ‘Voorwerp van gesprek – De wereld van Bruegel’ (€ 22,5). In dit boek wordt ingezoomd op de talrijke gebruiksvoorwerpen die Bruegel in het schilderij ‘De strijd tussen Carnaval en Vasten’ in beeld bracht. De objecten zijn zorgvuldig onderzocht en werden met een eigentijdse blik geïnterpreteerd.
