Vandaag telt Limburg 883.432 inwoners. Tegen 2040 zal dit aantal stijgen met 4,2% tot 914.400 Limburgers (zie: Cijferdossier, juli 2021). Hiermee laat Limburg de minst sterke demografische groei optekenen van alle Vlaamse provincies. Deze groei gaat hand in hand met een spectaculaire verwachte toename van het aantal ouderen en een lichte afname van het percentage jongeren onder de Limburgse bevolking.
Tegen deze demografische achtergrond zijn de volgende vragen legitiem: Hoe moet Limburg er in de toekomst uitzien? Wat heeft Limburg nodig om fijn en gezond te leven, te werken, te wonen en te ontspannen? Wat moet er in de fysieke omgeving veranderen en wat moet absoluut behouden blijven?.
Ruimptepact 2040
Op die en andere vragen formuleert het provinciebestuur met het Beleidsplan Ruimte Limburg, kort Ruimtepact 2040, een antwoord. Het Ruimtepact 2040 getuigt van een krachtdadig provinciaal ruimtelijke beleid en behelst onderwerpen zoals wonen, ruimtelijke economie, energie-infrastructuur, water, natuur, luchtkwaliteit, open ruimte, landbouw en de vrijetijdseconomie.
Ruimte om …
Na de actualisatie in 2014 krijgt het Ruimtelijke Structuurplan Limburg (RSPL) na twintig jaar dienst een vervanger. Het Ruimtepact 2040 zal als richtinggevend referentiekader de ruimtelijke ontwikkeling van Limburg sturen. De beleidsvisie bevat de duidelijke keuze om de ruimtelijke identiteit en aantrekkelijkheid van onze provincie met zorg te behouden, te versterken en op gepaste wijze uit te spelen.
De keuze voor een resolute ruimteshift is ambitieus maar tegelijkertijd een must. Deze ruimteshift verzoent onze troef aan typische landschappen en open ruimte enerzijds met een dynamische en kwaliteitsvolle Limburgse stedelijkheid anderzijds.
Het Ruimtepact 2040 definieert 7 strategische doelstellingen en 3 specifieke beleidskaders omtrent de thema’s wonen, economie en open ruimte. Aspecten op vlak van gezondheid, veiligheid, natuurwaarde en economische bedrijvigheid weven de rode draad doorheen het beleidsplan.
… te wonen
Conform de ruimteshift worden woonkernen en hun (groei)grenzen duidelijk afgebakend en versterkt op maat van de Limburgse eigenheid. Kernversterkende ontwikkelingen krijgen alle kansen op voorwaarde dat ze de kwaliteit en (be)leefbaarheid van de omgeving verbeteren.
… te ondernemen
Het Ruimtepact 2040 wil in de eerste plaats zekerheid geven aan ondernemers en een aantrekkelijk vestigingsklimaat faciliteren. Om tegemoet te komen aan de enorme ruimtedruk luidt de uitdaging: een sterke Limburgse economie met minder ruimte en op de juiste plaats.
De geografische inplanting van onze provincie is uniek. We liggen weliswaar aan de rand van de Vlaamse ruit, maar in het hart van de Euregio Maas-Rijn en centraal in de metropoolregio Brussel – Amsterdam – Keulen. Deze unieke ligging willen we met het Ruimtepact versterken door middel van sterke economische clusters (incubatoren, innovatieve bedrijven, ..) en bedrijfscampussen. Maar ook de aanwezige infrastructuur voor duurzame energie en mobiliteit bepalen in belangrijke mate de ruimtelijke aantrekkingskracht van een regio. Duurzame energie en modi integreren en ondersteunen we in het ruimtelijk beleid.
… te ontspannen
Ruimte om te ondernemen geldt ook voor de toeristische sector. Bovendien heeft de ruimte an sich een grote toeristische waarde in onze provincie: de afwisselende landschappen, de natuur, het pittoreske platteland en het rijke (mijn)erfgoed. De creatie van jobs en welvaart voor álle Limburgers en economische veerkracht in evenwicht met een optimaal ruimtegebruik zetten we als ultieme doelstelling voorop. Ook binnen de vrijetijdseconomie.
Positieve ruimte-milieubalans
Het Ruimtepact 2040 geeft richting aan toekomstbestendige ontwikkelingen en heeft hierbij oog voor het milieu en de leefomgeving. Het Ruimtepact 2040 werd als eerste ruimtelijk beleidsplan in Vlaanderen onderworpen aan een milieueffectrapportage. Deze milieubeoordeling brengt de positieve en negatieve gevolgen van (de gemaakte keuzes in) het beleidsplan op het milieu in beeld; leidraad hierbij zijn geselecteerde duurzame (sub-) ontwikkelingsdoelstellingen. De beoordeling is een graadmeter van de klimaatrobuustheid en de duurzame ontwikkeling van het beleidsplan.
In overleg, samenwerking en solidariteit werken we een ruimtelijke beleidsvisie uit, dat zich richt op 2040 en op waarden als kwaliteit en duurzaamheid. We hebben hierbij aandacht voor alle stakeholders en de samenleving als geheel. In het najaar van 2022 treden we via een openbaar onderzoek in dialoog met de Limburgers. De provincieraad zal in 2023 worden uitgenodigd het finale Beleidsplan Ruimte Limburg goed te keuren.
Met het Ruimtepact 2040 reikt het provinciebestuur de hand naar alle betrokkenen en naar de gemeenten in het bijzonder. Het verbindend Ruimtepact 2040 geeft richting aan de provinciale en gemeentelijke ruimtelijke beleidskeuzes en borgt een Limburg waar het goed is om te leven, te wonen en te recreëren.