Op donderdag 1 oktober 2020 lanceer ik samen met eregouverneur Herman Reynders een boek over de militaire geschiedenis van Limburg: “Strijdtoneel Limburg. Van schermutseling tot wereldoorlog”. Objectief, gefundeerd, doordacht en telkens met een knipoog, een stukje poëzie of een anekdote brengt ‘Strijdtoneel Limburg’ de lezer iets bij over het rijke militaire verleden van Limburg. Daarenboven zet het boek ook aan om de plekken waar deze militaire gebeurtenissen hebben plaatsgevonden te gaan bezoeken.
20 militaire gebeurtenissen doorheen de geschiedenis verspreid over Limburg
We hebben heel wat erfgoed dat onze geschiedenis in beeld brengt. Maar, zo leren we ook uit dit boek, er ligt nog heel wat verborgen voor het brede publiek. Dit boek werpt een bijzondere blik op ons verleden. Het legt verbanden, trekt rode draden die wij anders niet zien, en die toch ook zoveel vertellen over uiteenlopende plaatsen in Limburg. Het helpt ons als Limburger onszelf beter te begrijpen. Dit boek geeft betekenis aan onze omgeving en houdt onze geschiedenis op een unieke manier levend. Bovendien biedt het liefhebbers en bezoekers een historisch gestoffeerde, maar frisse manier om onze provincie te (her)ontdekken. Opnieuw een mooi voorbeeld dus van hoe erfgoed en geschiedenis ook het toerisme van vandaag kunnen versterken.
Auteurs Rombout Nijssen (Rijksarchivaris van Limburg) en Rick de Leeuw (zanger, acteur en presentator) werkten samen om een overzicht te geven van de militaire geschiedenis van Limburg aan de hand van 20 gebeurtenissen.
Aandacht voor de mens achter de feiten
De opmaak van het boek ging van start tijdens het gouverneurschap van Herman Reynders. “Veldslagen, forten, belegeringen, plundertochten, het komt allemaal aan bod in dit nieuwe boek over de Limburgse geschiedenis,” aldus eregouverneur Herman Reynders. “Strijdtoneel Limburg” verheerlijkt echter niet het spierballengerol, maar heeft vooral aandacht voor de mens achter de feiten, de burger boven wiens hoofd de strijd werd beslecht”.
Historische afbeeldingen en actuele foto’s
Het boek werd rijkelijk voorzien van historische afbeeldingen en actuele foto’s van de bekende Maastrichtse fotograaf Guy van Grinsven. “Een tijdlijn, bijhorende kaartmateriaal en een overzichtelijke vormgeving maken van het boek een bundeling die iedereen kan boeien; het is geen standaard geschiedkundig naslagwerk,” verduidelijkt eregouverneur Reynders. Elk hoofdstuk begint met een korte samenvatting, gevolgd door een beschrijving van de confrontatie: wie stond tegenover wie, wat was de aanleiding, wat waren de gevolgen voor Limburg …
Ontdek zelf de 20 militaire gebeurtenissen
Graaf tegen prins-bisschop, Luikenaars tegen Bourgondiërs, Spanjaarden tegen Nederlanders, Fransen tegen Boeren, Belgen tegen Nederlanders, bezetters tegen verzetslui, Duitsers tegen Britten … De Limburgse veldslagen hebben diepe sporen nagelaten op ons grondgebied, zichtbaar tot op de dag van vandaag. Niet elke veldslag in het boek ging echter gepaard met wapengekletter. Zo moest het fort van Jonkholt in de 16de eeuw de route van Maastricht naar Hasselt afsluiten voor de opstandelingen tegen de koning van Spanje. Die strategie werkte: Willem van Oranje koos een andere weg en het fort werd nooit belegerd. Daardoor kan je nu in Jonkholt zien hoe een site in de 16de eeuw werd verdedigd.
Van 1213 tot de Koude Oorlog
De meest recente gebeurtenis vertelt over de luchtmachtbasis van Brustem als potentiële NAVO-uitvalsbasis tijdens de Koude Oorlog. De oudste militaire gebeurtenis in het boek is de slag bij Steps (Montenaken) in het jaar 1213, waar een leger van edellieden voor de eerste maal verslagen zou zijn door een volksleger. “Daarvoor werd ook al gevochten in de streken die nu Limburg uitmaken, denk maar aan Ambiorix tegen de Romeinen. Maar daarover zijn te weinig betrouwbare bronnen”, verduidelijkt Rombout Nijssen.
Op het einde van elk hoofdstuk zorgt Rick de Leeuw voor een eigen insteek over de militaire gebeurtenis: een lied, een anekdote, een stukje historisch proza. “Zie het als een tegengewicht voor de wreedheid, de pijn en het verdriet dat elke oorlog met zich meebrengt”, bedenkt Rick de Leeuw zich.
Als het ware een fietstocht door Limburg
Het boek is bewust opgebouwd als een route doorheen de provincie. Vanuit Hasselt vertrekt het parcours richting het westen en het zuiden, om verder via het Maasland aan te komen in het noordelijke Lommel. In het boek zijn per hoofdstuk de fietsknooppunten opgenomen. Het boek is als het ware een fietstocht door Limburg. We willen de lezers van het boek dan ook aanzetten om via ons uitgebreid fietsroutenetwerk het Limburgs erfgoed te verkennen.
Lees het artikel hier online op VRT NWS.