Op donderdag 10 oktober 2019 vond de vijfde uitreiking van de BKRK-award plaats. De focus lag dit jaar op vakmanschap én ondernemerschap in textiel. Hiermee toont het Openluchtmuseum meer dan ooit dat het een huis (van de toekomst) is voor creatievelingen, makers, bedenkers en ambachtslui.
Uitreiking van de BKRK-awards
Vandaag staat Bokrijk bekend als een huis voor vakmanschap dat de tand des tijds doorstaat. Voor museumbezoekers, de erfgoedgemeenschap én ondernemende vakmensen. De wedstrijd die gekoppeld is aan de uitreiking van de jaarlijkse BKRK-award ligt meteen in het verlengde hiervan. Zo hoopt Bokrijk (jonge) creatieve talenten te ondersteunen en hun kansen te vergroten om hun idee ook effectief op de markt te brengen.
Dit jaar was de uitreiking met #Textiel al toe aan zijn vijfde editie. Modeontwerper Tim Van Steenbergen, zelf vakman en ondernemer, was voor ons een evidente keuze als juryvoorzitter: in mei 2018 ging hij met ‘BKRK – bokrijk brandmerkt’ immers een creatieve samenwerking aan om een inspirerende textielexpo in Bokrijk te openen. De klemtoon lag dit jaar volledig op ondernemerschap, waarbij duurzaamheid, creativiteit en innovatie de doorslag gaven. De jury begeleidde en adviseerde de kandidaten om verder te sleutelen aan hun project. Niet alleen om het klaar te stomen voor de markt en economische meerwaarde te creëren, maar ook om hun potentieel als ondernemers volledig te benutten.
Het verleden heb je, de toekomst moet je maken
Uiteindelijk ging ontwerpstudio Les Monseigneurs van Victor Verhelst en Thomas Renwart aan de haal met de BKRK-award #Textiel. Hun speelse wandtapijten werden bekroond voor de haast moeiteloze mix van oude ambachten met nieuwe technieken, overgoten met stevige vakkennis. Meer info over de winnaars en hun circulaire project vind je hier. Ze gaan ongetwijfeld een mooie toekomst tegemoet, ook als inspiratiebron voor vele jonge ontwerpers.
In totaal ontvingen we 56 hoogwaardige inzendingen voor de wedstrijd, ook van buiten de provinciegrenzen. Dat doet me veel plezier. Vlaanderen heeft nog massa’s potentieel en Bokrijk wil voor deze ondernemende vakmensen vooral een thuis zijn. Er volgt dus vast en zeker nog een editie van de BKRK-awards in 2020.
Vakmanschap zit in de genen van Bokrijk
Als er één plek is die vakmanschap ademt, dan is het Bokrijk wel. Met meer dan 300.000 bezoekers per jaar is het Openluchtmuseum een van de meest bezochte musea in Vlaanderen. De geklasseerde gebouwen, de eeuwenoude technieken en de pure materialen werken inspirerend voor iedereen die langskomt. Bovendien gaat er een enorme expertise uit van de vakmensen die er hun beroep uitoefenen in de smidse, bakoven, brouwerij, vakwerkbouw, aan het weefgetouw, … Geen wonder dat Bokrijk door UNESCO geaccrediteerd werd als expertorganisatie voor immaterieel cultureel erfgoed en zo onder meer kan optreden voor advies en dienstverlening op lokaal, landelijk en internationaal niveau.
Museum waar de tijd bleef stilstaan
Toch was dit niet altijd zo. Enkele jaren geleden dreigde het volledige erfgoed van Bokrijk verloren te gaan. De geklasseerde gebouwen waren in slechte staat en het was onbegonnen werk om ze in eigen beheer te restaureren. Door wijzigingen op Vlaams niveau dreigde Bokrijk ook alle subsidies te mislopen. Daarnaast was het een moeilijke opdracht om bezoekers warm te blijven maken voor de geschiedenis van vroeger. De tijd was blijven stilstaan in het museum: alles zat onder een stolp met het oog op conservering, zonder link met vandaag of morgen.
Vanonder de stolp gehaald
Om de toekomst van Bokrijk te verzekeren, gooiden we het roer in 2013 resoluut om. Mede dankzij de extra steun van Vlaanderen zijn we alle huizen beginnen restaureren. Tegen 2022 moeten de werken klaar zijn. Daarmee is het erfgoed op zich alvast gered.
De volgende uitdaging bestond erin een goede museale invulling te vinden voor al die monumenten. Samen met curator Bart Lens beslisten we om dit te doen vanuit een hedendaagse visie, mét aandacht voor de impact op toekomstige generaties. Met vakmanschap kan je perfect een maatschappelijk relevant verhaal vertellen. Neem bv. een kledingstuk: als je weet dat dit vroeger op een weefgetouw werd gemaakt – een erg arbeidsintensief proces – besef je ook waarom mensen vroeger hun hele leven deden met 1 stuk. Dat staat in schril contrast met de afvalberg wegwerptextiel die wij vandaag produceren. Die duurzame kijk op vakmanschap is voor Bokrijk het vertrekpunt om heden, verleden en toekomst aaneen te rijgen en te verweven tot één écht verhaal. Zo zijn al heel wat projecten ontstaan, o.a het vakmanschapstraject ‘BKRK – bokrijk brandmerkt’, maar ook de expo ‘De Wereld van Bruegel’ vertrekt vanuit diezelfde eigentijdse insteek.
VAKLab, thuis voor ondernemende ambachtslui
Toen de koerswijziging van Bokrijk echt op gang kwam, merkten we dat er bij vakmensen veel nood was aan ondernemerschap. Creatief talent hebben ze te over, maar om hun dromen en ambities waar te maken, zijn ook andere vaardigheden vereist. Om bv. een businessplan op te stellen, nieuwe technologische ontwikkelingen te introduceren en hun skills te verbreden door bij iemand in de leer te gaan. Bovendien is Bokrijk van nature een plek waar ze graag vertoeven, in tegenstelling tot bedrijfsgebouwen of netwerkrecepties waar ze een grote drempel ervaren.
Daarom kwamen we in 2017 met het idee om een incubator in Limburg op te richten. Eentje die vakmanschap en ondernemerschap stimuleert, met Bokrijk als thuisbasis. Zo ontstond VAKlab, het expertise- en dienstencentrum dat makers, studenten, starters en ondernemers begeleidt. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met partners zoals Unizo, Syntra, Flanders DC, VDAB, Starterlabo, PXL, MIAH, … In maart 2018 ging VAKLab officieel van start met de financiële steun vanuit SALK/EFRO en de Provincie Limburg. Door inspirerende activiteiten te organiseren (de teller staat momenteel op 24) en individuele hulp te verlenen aan zelfstandige ondernemers en prestarters hebben we zo intussen een hechte community uitgebouwd van meer dan 1.250 vakmensen. In eerste instantie loopt het traject nog tot eind juli 2020, maar we maken nu al werk van een mogelijke doorstart in de toekomst.